Goototnii fi sabboontotni wareegamuun qabsoo bilisummaa saba Oromoo yo jabeesse malee hin laaffisu. Aadam Mahaammad Diimaa kufus, kumaatamatu bakka isaa bu’a

September 3, 2016 in Oromia

Ummatni Oromoo guyyaa humna gabroomfattuu fi weerartuu gita bittaa Habashaan cabee harqoota gabrummaa jalatti kufee kaasee biyya isaaf, mirga isaaf, bilisummaa fi qabeenya isaaf osoo falmuu, utuu qabsaa’uu har’a gahe. Qabsoo farra gabrummaa, kan bilisummaa ofii deebifachuu kana keessatti wareegama dorgomaa hin qabne, wareegama qaqqaalii kafalaa as gahe. Falmaalee sirna cunqursaa of irraa darbee biyya isaa irratti bilisummaan jiraachuuf taasisaa ture kana keessatti goota hedduu, sabboontota lakkaa’uun hin danda’amne wareegeera. Wareegamni baafame garuu bu’aa tilmaamuun hin hin salphanne mul’iseera. Firii lafa irraa mul’atu godhateera.

Keessumaa hogganni QBO ABOn erga hundeeffamee kaasee falmaa fi qabsoon mirga abbaa biyyummaa fi bilisummaa ummatni Oromoo geggeessu bifa jaarmayaa akka qabaatuu fi galii qabsoo akeeka siyaasaa ifaa xaliilawaa lafa kaawee falmaa caalu adeemsisuu danda’eera. Ummatni Oromoo dhaaba isaa ABO jalatti ijaaramee biyya isaaf, bilisummaa isaaf, qabeenya isaaf, aadaa, seenaa fi afaan isaaf falmii godheen, qabsoo hadhaawaa adeemsiseen injifannoolee boonsoo, eenyullee haaluu hin dandeenyee fi ifee mul’atu gonfachuu danda’eera. Injifannoo qabsoon ABOn hogganamu argamsiise kana keessatti ilmaan biyyaa, gootowwan Oromoo, qaroon sabaa, sabboontotni biyyaa qaqqaaliin, walumaagalatti murnoota hawaasa Oromoo hunda irraa wareegama olaanaa fi guddaa baasaniiru. Oromoon akka sabaatti, Oromiyaan akka biyyaatti, aadaa fi afaan Oromoo dhabama irraa hafanii addunyaa keessatti mul’achuu danda’uuf sababaan wareegama ilmaan Oromoo kanneeniini.

Wareegama baafameen injifannooleen argamanis galiin QBO ABOn durfamu bilisummaa ummata Oromoo fi walabummaa Oromiyaa mirkaneessuu jedhu bakka hin ga’in jira. Isa kana bakkaan ga’atuuf ummatni Oromoo fi ABOn kan yeroo kami caalaatti falmaa finiinsuu irratti argaman.

Wareegamni miseensotni ABO, miseensotni WBO, sabboontotnii fi waliigalli ummata Oromoo baasaa turanii fi jiran adeemsa qabsoo Oromoo ni shaffisan malee akka diinni yaade kan laaffisan ykn dhabamsiisan hin taane; hin ta’us.

Har’as ummatni Oromoo, miseensotni ABO fi WBO qabsoo kana bakkaan ga’uuf, bilisummaa biyyaa mirkaneessuuf kan yeroo kamii caalaatti falmaa finiinsuu irratti argaman. Wareegamni baafamaa jirus olaanaa dha. Wareegama gama hundaa.

Dargaggootni Oromoo Qeerrummaan ijaaramanii wareegama baay’ee gaalii ta’e kan lubbuu baasuun qabsoo kanatti xumura gochuuf adda duree hiriiranii jiran. Kana milkeessuuf, warraaqsa biyyaalessaa Oromiyaa FXG qabsiisuun baatii 9 oliif diina hudhanii qabanii, caasaa sirna wayyaanee akka deebi’ee hin bayyaannanne taasisaniiru; ammas jabinaan itti jiran. Kana keessatti yo xiqqaate ilmaan Oromoo 1000 ol ta’an wareegamaniiru. Kumoota hedduun qaamaa hir’ataniiru. Kumootni kudhanootni hidhaa keessatti hiraarfamaa jiran. Wareegamni sabboontotni, miseensotni ABO fi WBO waliigalatti ummatni Oromoo baasaa jiru sirna gabrummaa wayyaaneetti xumura godhee bilisummaa akka mul’isu shakkiin hin jiru.

Seensa Fulbaana 01,2016tti wareegama sabboonaa fi gooti Oromoo Jaal. Aadam Mahaammad Diimaa/ maqaan qabsoo Galmoo Boruu baases bilisummaa ummata Oromoo mirkaneessuuf, walabummaa Oromiyaa dhugoomsuuf ta’uun ifee mul’ata. Gootichi Oromoo Jaal. Aadam Mahaammad Diimaa wareegamni lubbuu bilisummaa saba isaaf osoo falmuu baase ummata Oromoo naannoo inni keessa sossohaa turee qofa osoo hin taane, akkuma wareegamtoota keenya biroo ummata Oromoo waliigalaa biratti bara baraan yaadatama. Galmee wareegamtoota Oromoo keessatti dabalama.

Bara 1991 irraa qabee haga guyyaa wareegamuutti sabboonaa fi gootichi Oromoo Jaal. Aadam Mahaammad Diimaa/ Galmoo Boruu deggeraa jabaa ABO ture. Lixa Harargee Biyyoo Karaabaa ykn naannoo Doobbaa keessatti itti gaafatamaa ykn ajajaa Humna Ittisa Ummataa ta’uun ajajaa fi qajeelfama dhaaba isaa ABO irraa fudhatee dirqama isaa ba’achaa ture. “Liyyuu Haayil” kan wayyaaneen jettuun hidhattoota Somali ummata Oromoo irratti duulanii ajjechaa fi saamicha geggeessan, akkanumas waraana wayyaanee humna agaazii dabalatu kanneen warraaqsa biyyaalessaa Oromiyaa FXG dura dhaabbachuu fi ummata hiraarsuuf bobba’an dura dhaabbatee gootummaan lolaa fi lolchiisaa ture.

Wareegama xumuraa Lixa Harargee Ona Doobbaa keessaa bakka Dhooba jedhamutti gaafa Fulbaanatti bari’u baase keessattillee falmaa gootummaa geggeessuun waraana diinaa isa qabuuf itti socho’e garii ajjeesee, garii madeessee akka gootaatti wareegame.

Gootichi Aadam Mahaammad Diimaa nama jabaa, hawaasa naannoo keessatti beekamaa, goota hidhattootaa fi dabballoota, akkasumas lukkeelee diinaa sodaachisaa ture akka ta’e seenaan isaa ni mul’isa. Aangoo fi sossobbii diinaa kamiifuu jilbiinfachuu didee, diina wajjiin dhaabbachuu kan fudhachuu didee fi ifatti ummata isaa cinaa dhaabbatee diinaan loluuf nama murteeyfatee hujiidhaanis mirkansee dha. Qabeenyaa fi maatii isaa irra bilisummaa sabaatiif falmuu caalchifachuun dirree qabsootti kan makamee fi bilisummaa saba isaatiif goota if kennee dha. Akkasuma kaayoo Dhaaba isaatiif amanamummaan jaala wareegamee dha.

Jaalli kun qormaata qabsoo kan bifa hedduu, kan keeysaa fi alaatiin naannoo isaatti isa mudateen  osoo hin hiikamne ykn hin dagamne murannoodhaan dura dhaabbatee akkuma dirree lolaatti gootummaan lolaa ture shiraa fi olola farreenii gosa hedduus kan fashalsee fi qaaneeysuudhaan eenyummaa qabsaawota ABO dhugaa nama hujiidhaan dhugoomsee fakkii seenaa qabu nama hojjate.

Yeroo hedduuf yaalii ajjechaa ykn isa qabuuf diinni godhe jalaa miliqeera. QBO ABOn durfamuuf ittisa ta’ee hojjechaa kan turee fi ajajaa humna ittisa ummataa kan qaama WBO ta’eef, Lixa Harargee keessatti hoggana kennaa kan ture Jaal. Aadam Mahaammad Diimaa/Galmoo Boruu, haga gaafa wareegamuutti naannoo keessa sossohaa ture keessatti hojii dhaaba isaa ABO jabeessaa, diinaa fi farreen dhaaba isaa irraa tiksaa, daandii haqaa qabate irratti nama cichee hojjechaa turee dha.

Kanaaf gootichi Oromoo Aadam Mahaammad Diimaa nama seenaa hojjete, sabboonaa Oromoo seenaa qabsoo bilisummaa Oromoo keessatti yaadatamaa jiraatuu dha. Jaal. Galmoo Boruu dabalatee ilmaan Oromoo baddaa gammoojjii, baadiyaa fi magaalaa akkanumattis mana hidhaa fi bakkoota adda addaatti osoo mirga Oromoof falmanii, bilisummaa ummata Oromoo fi walabummaa Oromiyaaf qabsa’anii wareegaman hundi gumaan isaanii akeekaa fi kaayyoo isaan irratti kufan galiin ga’uu qofaan deebi’a. Mirkanaa’uu bilisummaa ummata Oromoo fi walabummaa Oromiyaan gumaan isaanii deebi’a. Isa kana dhugoomsuuf ummatni Oromoo falmaa itti jiru, warraaqsa biyyaalessaa Oromiyaa FXG jalqabe daran finiinsee itti fufuun sirna gabroomfataa wayyaanee of irraa calaasee bilisummaa fi biyya isaa harkatti galfatuu qaba.

Fire Breaks Out At Ethiopia’s Maximum Security Prison

addis fortun - The Qilinto maximum security prison, located in southern Addis Abeba, caught fire this morning. Intensive gunfire ensued following the fire accident, creating a tense situation among local residents in the area.

Addis Abeba’s fire brigade chief declined to make a comment on the accident as fire fighters, emergency service providers and first responders continue to battle the blaze, according to eye witnesses.

Under the Federal Prison Administration, Qilinto hosts the country’s high profile political prisoners. Inmates are reportedly being moved away from harm’s way, amidst continued gunfire by prison guards and local police, supposedly to prevent any prison breaks. There is heavy presence of security forces from the federal police around the scene, an eye witness told Fortune.

Update: The fire is now under control, while there is a reported loss of life on one inmate. The cause of the fire, currently under investigation, started in a kitchen.

0

SHARES

Bookkisni Muummee Ministeeraa Wayyaanee fi dhaabota jalee sirnichaa qorannoon Unkuruun Gaaffii Mirgaa Ummatoonni Kaasan Hin Ukkaamsu!

Fulbaana 3, 2016  

Impaayerri Itoophiyaa Warraaqsaa fi fincila ummataa seenaa ishii keessatti argitee hin beekneen raafamaa jirti. Biyyattii roorroo fi hiraarri gitni bittootaa ummatota irraan gahan hammaachuurraa diddaa fi qabsoon barootaa bokokee roga hundaa dhoowaa jiru tana keessatti rakkoon siyaasaa, abbootii irree masaraa Minilikirra bara-baraaf jiraatuu abjootaniin sadarkaa ukkaamsuun dandahamurra taree, dhabama sirna impaayerattii as kaleessaa jira.Aadaa fi amala moototaa fi sirnoota Impaayera tana bitanii tahee warreen ummata bulchina jedhan gaaffii mirgaa fi hawwii lammiileetiif karaa nagaatiin deebisaa kennanii hin beekan. Ijaa-gurra banatanii ummata qalbiin caqasuu mannaa shiraa fi humnaan fedhii sabaa ukkaamsanii aangoo qabatanirra bubbuluu filatu.Warraaqsa biyyoolessaa guutummaa Oromiyaa keessaa Ji’oota 9 oliif finiinaa jiruu fi sochiilee naannolee Impaayerattii adda addaa keessatti akkaan jabaataa jiraniin dhabamni sirna isaa dhiyaachuu kan hubate mootummaan wayyaanee, ammallee qarqara bool’aarra taa’ee akka homaa hin jirre fakkeessuun hojiidhuma aadaa fi amala isaa tahetti fuulleffatee jira.Sirni murna bicuu gaaffii mirga abbaa biyyummaa fi bilisummaa Ummanni Oromoo gaafataa jiru, kan odoo inni ukkaamsuuf tattaafatuu goototni Oromoo wareegamaan addunyaaf ifa baasan, akkasumas mormii fi diddaa guutummaa biyyattii keessaa mootummaa isaarratti deemaa jiru, ifatti ummatarratti lola labsuu fi ergamtoota ummatatti bobbaasee afanfaajjii uumuun ukkaamsuuf abbala.

Muummeen Ministeeraa Wayyaanee Haylamaariyaam Dassaalany ibsa jidduu kana laateen, humnoonni waraanaa, poolisaa, tikaa fi hidhattoonni sirnichaa gaaffii mirgaa ummatoonni kaasaa jiran dhaamsuun TPLF aangoorra tursuuf ajjeechaa, hidhaa fi dararaa suukaneessaa dabalatee tarkaanfii barbaachisaa jedhan akka fudhatan ifatti labsuun sadarkaa muddamaa sirni EPRDF irra jiru agarsiiseera.Ummanni Oromoo gaaffii mirga abbaa biyyummaa fi bilisummaa barootaaf gaggeessaa jiru addattis warraaqsa biyyoolessaa ji’oota 9n dabraniif walitti fufiinsaan gaggeessaa jiruun keessaa-alaan, xiqqaa-guddaan walqabatee falmaa godheen injifannoo seena-qabeessa galmeessee jira; wareegama qaaliis baaseera.Sochii warraaqsaa Goototni Qeerroon Oromoo duree tahuun gaggeessaa jiran kanaanis kutaalee hawaasaa fi ilmaan Oromoo waajjiraalee fi caasaalee mootummaa garagaraa keessa jiran ofitti hawwatuun Fincilli Xumura Gabrummaa finiinaa jiru wayyaanee fi jala-fiigdota isaa hundeen raasaa jira.Dambalii galaanaa warraaqsa ummataatiin liqimfamuun isaa akka hin oolle kan hubatee murni wayyaanee, rakkoo jiru amanee fudhachuun furmaata waaraaf hojjechuu mannaa akkuma aadaa fi amala isaa shira xaxuu, olola diiggaa oofuun afanfaajjii uumuu fi dhaabolee maxxannee maqaa ummatoota biyyattiitiin of jalatti bixxillate unkuruutti deebi’ee jira. Walgahiin Koree Giddugaleessaa PDOlee wayyaanee wayta ammaa kana adeemsifamaa jiru kanaaf ragaa tokko dha.Dhaabni ergamtuun TPLF Oromiyaa keessa bobbaafate, OPDOn, magaalaa Adaamaatti, maxxanneen Amaaraa ANDM Baahir-daaritti akkasuma kan Ummatoota Kibbaa ammoo magaalaa Hawaasaa irratti walgahii gaggeessaa jiru.Akeekni ijoon walgahii dhoksaan tohannoo fi tika akkaan jabaa jalatti gaggeeffamaa jiru kanaa “Caasaan Keenya Diinaan Dhuunfatameera.” kan jedhuun dahatamee PDOlee kanneen keessaa kan aantummaa ummataa agarsiisanii fi sabboonummaa qabaatuun shakkan rukutuun, lukkeelee haaraadhaan bakka buusuu dha. Walgahii qondaalonni amanamoo TPLF dursan kanarratti kanneen hirmaatan doorsisaa fi tohannoo jabaa cabsuun gaaffilee ummanni kaasaa jiru sodaa malee dhiyeessaa jiru.

Mootummaan wayyaanee wayta qabsoon ummatoonni gaggeessan hudhee isa qabu diraamaa kijibaa qindeessee dhaabota mirgaa fi bilisummaa ummata isaaniif falmaa haqaa gaggeessan kan akka ABO ittiin yakkuuf qabatee as baha. Ololli gola TPLF keessatti qophaayee diraamaan qindaayee dhiyaatu kunis karaa tokkoon ummatoonni akka dhaabolee kanneen jibbanii deeggarsa waakkatan taasisuuf, karaa kaaniin ammoo yakka sirnichi raawwate isaanitti haqatuuf kan akeekkate dha.

Diraamaan bifa jijjiirratee barootaaf irra deddeebi’ee dhiyeeffamu ummatoota biyyattiin nuffamuu fi akeekni isaa itti dammaqamuurraa fudhatama dhabsiifameera.

Kunis tahee sirnichi gocha shororkeessummaa humnoota waraanaa, poolisaa, tikaa fi hidhattoota bobbaaseen guutummaa Oromiyaa keessatti ilmaan Oromoorratti raawwate qaama biraatti haqachuuf diraamaan qindeeffame murni TPLF/EPRDF yoomiyyuu mootummaa dogoggora isaarraa baratee ummatoota biyyattiif kabaja malu laachuun gaaffii isaanii dhaggeeffatu akka hin taane mirkaneesseera.

Mootummaan ilmaan ummataa harka duwwaa gaaffii mirgaa gaafatan kumootaan lafarraa fixaa jiru ammallee labsii baasuun duula biraaf qophaawuun, murni bara ummanni dammaqee mirga isaaf hanga wareegama lubbuu baasaa jiru kanatti ammayyuugaraaf-bultoota filadheen dhara dhugaa fakkeessee ololuun aangoorran bubbulajedhee yaaduurraa PDOlee isaa qorannoon mudduun, ajjeechaa, hidhaa fi zaliilii suukaneessaa fuula addunyaa duratti lammiiwwan irratti raawwatameef yakkamtoota fuula seeraatti hin dhiyeessu jechuun hidhattoota hanga gandeen baadiyyaatti bobbaasee hojii cubbamaa itti fufuun, jeequmsa siyaasaa fi rakkoo diinagdee Impaayerattii Cittoo irratti Fanxoo akka jedhan taasisa.

Keessa sirna isaa nyaatamee dhumatee fi ergamtoota ummataan tufaman suphuu fi dhaadhessuun mootummaa wayyaanee, Ummata Oromoo gabrummaa jaarraa tokkoo olii hadheeffatee cichoominaan qabsaawaa jiru addatti dhaloota haaraa Gabrummaan Nurratti Xumura Argachuu Qaba jechuun Bilisummaa Oromoo fi Walabummaa Oromiyaa mirkaneessuuf wareegama bifa fedhee baasuuf murate akkasuma ummatoota Impaayerattii baroota Kurna Lamaa oliif sagaleen isaanii humnaan ukkaamamuurraa keessi isaanii bokoke daranuu dallansiisuun kufaatii wayyaanee shaffisiisa malee, qabsicha hin danqu.

Wayta ol’aantummaa murna bicuu Impaayera Itoophiyaa keessa buufatee jiruun caasaan waraanaa, tikaa, waajjiraalee mootummaa fi iddoowwan hojii akkasumas bakkootni diinagdee furtuu dha jedhaman hundi Waardiyyummaa dabalatee ilmaan Tirgaayiin dhuunfatamuu fi kan qubaan lakkaawaman haftes amanamtoota sirnichaatiin qabamuurraa ummatni Oromoo fi sabootni cunqurfamoon biyyattii biroonis moggeeffamuun addunyaaf ifa bahe kanatti, humnaan aangoorra bubbuluuf shirri dalagamuu fi bookkisni TPLF sirnichi guyyaa xumuraarra gahuu isaa addeessa.

Qabsoon Ummanni Oromoo wareegama ilmaan isaatiin asiin gahee fi ammallee wareegamaan itti fufee finiinsaa jiru hanga galii akeekkateef kan maayii, Bilisummaa Oromoo fi Walabummaa Oromiyaatiin mirkanaa’utti homtuu akka of booda isa hin deebisne ABOn irra deebi’ee mirkaneessa. Kanuma waliin Ummanni Oromoo of dhaaduu, labsiin waraanaa, walgahiin ergamtoota olii gadi fiigsuu fi ololli diraamaa dharaa dalagamaa jiru kun, jabina qabsoo Oromoo fi kufaatii diinaa akka agarsiisu hubachuun Fincila eegaleen gabrummaatti xumura gochuuf akka jabinaan falmaa itti fufu dhaamna.